در چهارمین دور مجمع گفتگوی تهران، کمال خرازی، رئیس شورای راهبردی روابط خارجی، با تأکید بر پایان دوران تک‌قطبی، گفت: تحولات جهانی، ضرورت عاملیت مستقل کشورهای منطقه در شکل‌دهی به نظم نوین بین‌المللی را دوچندان کرده است. او گفتگوهای ایرانی-عربی را تجلی عقلانیت همسایگی خواند و بر ضرورت هم‌گرایی منطقه‌ای برای مقابله با چالش‌های جهانی و هژمونی قدرت‌های فرامنطقه‌ای تأکید کرد.
در جریان برگزاری مجمع گفتگوی تهران، نشست پرسش و پاسخ با حضور سعید خطیب‌زاده و دکتر کمال خرازی، وزیر اسبق امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و رئیس کنونی شورای راهبردی روابط خارجی برگزار شد. دکتر خرازی در این نشست، به تشریح جایگاه شورای راهبردی روابط خارجی پرداخت و نقش آن را در حوزه‌های اندیشه‌ورزی، دیپلماسی غیررسمی و دیپلماسی اندیشکده‌ای بسیار تأثیرگذار توصیف کرد.
در ابتدای نشست، خطیب‌زاده با اشاره به ابتکار اخیر گفتگوهای ایرانی-عربی از خرازی خواست در این خصوص توضیح دهد. وی در پاسخ گفت: روابط جمهوری اسلامی ایران با همسایگان، همانند سایر کشورها، دارای فراز و نشیب‌هایی است. در منطقه ما حتی کشورهایی که هم‌زبان هستند نیز گاه دچار اختلافاتی می‌شوند. در حوزه کشورهای جنوبی خلیج فارس، از جمله قطر، امارات و عربستان سعودی و نیز در مناطق آسیای مرکزی و قفقاز، چنین چالش‌هایی مشهود است. این واقعیت، الزام گفتگوهای منظم میان کشورهای منطقه را برجسته می‌سازد.
خرازی ادامه داد: منطق پشت گفتگوهای ایرانی-عربی، منطق همسایگی است. این چهارمین دور از این گفتگوها بود که دور پیشین آن در تهران و این دور با همکاری شورای راهبردی روابط خارجی و مرکز جلسات الجزیره در دوحه برگزار شد. هدف این گفتگوها، درک متقابل برای حل مسائل منطقه‌ای است. هر کشور حاکمیت، فرهنگ، سیاست و اقتصاد خاص خود را دارد و با وجود اختلافات، گفتگو تنها راه‌حل موجود است.
رئیس شورای راهبردی روابط خارجی با اشاره به تحول فضای حاکم بر گفتگوهای عربی در سال‌های اخیر، افزود: فضای شکل‌گرفته بسیار مثبت‌تر از قبل شده و نشان می‌دهد که گفتگوها اثربخش و ضروری‌اند، به‌ویژه در زمینه توسعه منطقه‌ای.
در ادامه، مجری برنامه با اشاره به عنوان امسال مجمع گفتگو،«عاملیت منطقه‌ای»، از دکتر خرازی پرسید که آیا منطقه دارای نظم مشخصی است یا دچار بی‌نظمی است و آیا توان کنشگری و معماری نظم جدید را دارد یا خیر؟
وی در پاسخ تصریح کرد: گفتگوهای درون‌منطقه‌ای، ما را به این نتیجه نزدیک می‌کند که کشورهای منطقه می‌توانند عاملیت واقعی در شکل‌دهی به نظم جدید ایفا کنند. تحولات بین‌المللی و منطقه‌ای نیز این الزام را ایجاد کرده است. امروز دنیا به سمت چندقطبی شدن در حرکت است و کشورهایی نظیر چین، هند، ایران، ترکیه و روسیه که به عنوان قدرت‌های منطقه‌ای شناخته می‌شوند، باید در سطح جهانی ایفای نقش کنند.
خرازی تأکید کرد: دنیای تک‌قطبی به پایان رسیده و نظام چندقطبی جایگزین آن شده است. سازمان‌هایی که داعیه استقلال دارند و نمی‌خواهند تحت سلطه قدرت‌های بزرگ باشند، باید نقش خود را ایفا کنند. البته این به معنای آن نیست که به‌زودی نظم جدیدی در سطح بین‌المللی حاکم خواهد شد، بلکه این روندی موازی برای حفظ استقلال کشورهاست.
رئیس شورای راهبردی روابط خارجی خاطرنشان کرد: نظام جدیدی در حال شکل‌گیری است که پس از پایان دوران سلطه و ساختارهای تحت تسلط آمریکا، می‌تواند عدالت اجتماعی و تحولات عادلانه بین‌المللی را محقق کند. البته این‌که اساساً می‌توان در صحنه بین‌المللی از عدالت سخن گفت یا خیر، خود یک بحث نظری است؛ اما واقعیت این است که نظام تک‌قطبی در حال فروپاشی است و قدرت‌های منطقه‌ای در حال ایفای نقش بیشتر هستند.
در بخش دیگری از این نشست، دکتر خرازی در پاسخ به پرسشی درباره روابط ایران و اروپا گفت: اروپا ظرفیت‌های فراوانی در حوزه مالی، صنعتی و فناوری دارد و می‌تواند یک مجموعه مستقل تأثیرگذار باشد. اما متأسفانه امروز روابط ما با اروپا به دلیل پیروی آن‌ها از آمریکا و نفوذ رژیم صهیونیستی، به حالت انجماد درآمده است.
وی افزود: امروز ما شاهد یک هولوکاست زنده در غزه هستیم که در آن روزانه صدها زن، کودک و غیرنظامی‌کشته و از آب و غذا محروم می‌شوند. این نسل‌کشی به‌صورت زنده از تلویزیون‌ها پخش می‌شود؛ با این حال برخی کشورها همچنان به رژیم صهیونیستی سلاح می‌فروشند. این اقدامات تحت فشار آمریکا و رژیم صهیونیستی انجام می‌شود و مشارکت در جنایت است.
وی در عین حال تأکید کرد: این‌که روابط امروز منجمد است، به این معنا نیست که نباید تلاش کنیم تا برای بهبود آن مسیرهای جدیدی بیابیم.
در بخش پایانی، خطیب‌زاده به اظهارات اخیر مقامات آمریکایی اشاره کرد و با توجه به تناقض‌های موجود در سیاست‌های ایالات متحده، نظر دکتر خرازی را درباره امکان‌پذیری توافقی پایدار جویا شد.
دکتر خرازی در پاسخ گفت: نفس ورود آمریکا به گفتگو با ایران نشان می‌دهد که آن‌ها نمی‌توانند با ایران همانند کشورهای دیگر برخورد کنند. جمهوری اسلامی ایران یک کشور قدرتمند است و در برابر تهدید، واکنش نشان می‌دهد.
آمریکایی‌ها و صهیونیست‌ها می‌دانند که نمی‌توانند با ایران از موضع تهدید صحبت کنند.
وی ادامه داد: ایران در حوزه دانش هسته‌ای به سطحی رسیده که این دانش، بومی و برگشت‌ناپذیر است. در حالی که دیگر کشورهایی مانند هند، پاکستان و اسرائیل با کمک خارجی به فناوری هسته‌ای دست یافتند، ایران این مسیر را به‌تنهایی و بدون اتکا به بیگانگان پیموده است.
دکتر خرازی با اشاره به امکان رفع تحریم‌ها در ازای اقدامات متقابل ایران گفت: مذاکرات تنها زمانی نتیجه خواهد داد که تحریم‌ها لغو شوند و در مقابل، ایران نیز غنی‌سازی را در چارچوب نیاز داخلی و نظارت پادمان محدود کند. ما به سوخت نیروگاه نیاز داریم و همچنین۲۰ درصد برای راکتور تهران؛ این حق ماست و بر اساس پادمان نیز هیچ ایرادی به آن وارد نیست.
وی تأکید کرد: بر اساس فتوای مقام معظم رهبری، ایران به دنبال ساخت سلاح هسته‌ای نیست، اگرچه توانایی آن را دارد. اما دیگر کشورها ممکن است به دلیل وجود سلاح‌های هسته‌ای در اختیار رژیم صهیونیستی، به دنبال دستیابی به چنین سلاح‌هایی بروند.
دکتر خرازی در پایان خاطرنشان کرد: عاری‌سازی منطقه از سلاح هسته‌ای باید یک هدف مشترک باشد و جمهوری اسلامی ایران نیز این موضوع را در مجمع عمومی سازمان ملل مطرح کرده است.