در ادامه روز نخست مجمع گفتگوی تهران، در مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه، امیرخان متقی، وزیر امور خارجه دولت سرپرستی افغانستان، به پرسش‌های بهرامیان، سفیر اسبق جمهوری اسلامی ایران در کابل پاسخ داد.
بهرامی ابتدا ضمن خوشامدگویی به متقی از او خواست تا درباره تحولاتی که از زمان روی کار آمدن حاکمیت جدید افغانستان رخ داده، توضیحاتی ارائه دهد.
امیرخان متقی گفت: در سال‌های اخیر، افغانستان شاهد تحولات عمیق و بنیادینی در ساختار قدرت، سیاست خارجی و جایگاه منطقه‌ای خود بوده است. این تحولات که در بستر نظم نوین منطقه‌ای شکل گرفته‌اند، پس از چند دهه درگیری و جنگ داخلی رخ داد و اکنون به ثبات نسبی رسیده است. این‌ها نشانه‌ای از عبور کشور از چالش‌های گذشته و ورود به مرحله‌ای جدید از حیات سیاسی محسوب می‌شوند.
متقی با اشاره به مبارزه با گروه داعش و سرکوب آنها در افغانستان، از خلاص شدن منطقه و افغانستان اظهار امیدواری کرد و افزود: ما توانستیم در بحث مبارزه با مواد مخدر پیشرفت های چشمگیری داشته باشیم و به سمت یک اقتصاد نو حرکت کنیم و در این راستا به حفظ امنیت خود و منطقه و همسایگان‌مان کمک نماییم.
بهرامی‌با اشاره به پنج دهه جنگ و درگیری و چالش امنیتی در افغانستان از متقی پرسید اکنون شما چه برنامه‌هایی برای برون رفت از چالش های موجود داخلی دارید؟
وزیر امور خارجه افغانستان گفت: ما یک کشور مسلمان و اسلامی هستیم اقتصاد توسعه محور را در برنامه اصلی خود داریم. ما امروز، با درک واقعیت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، تلاش داریم تا با بازتعریف جایگاه خود، از کشوری بحران‌زده به نقطه تلاقی همکاری‌های اقتصادی، امنیتی و دیپلماتیک تبدیل شویم. در این راستا، سیاست خارجی کشور مبتنی بر احترام متقابل، منافع مشترک و تعامل سازنده با کشورهای منطقه و فرامنطقه تعریف شده است. بر اساس این رویکرد، افغانستان بر آن است تا به‌جای میدان رقابت و تقابل قدرت‌ها، به چهارراه تفاهم، تبادل کالا و انرژی و همکاری‌های چندجانبه منطقه‌ای بدل گردد.
بهرامی سفیر سابق ایران در کابل، ضمن اشاره به بحث ارتباط تنگاتنگ سیاست‌های داخلی و خارجی کشورها، از امیرخان متقی پرسید که با توجه به محدودیت های شدید منابع در افغانستان، این کشور چگونه می‌خواهد در چنین وضعیتی به توسعه دست یابد؟
وزیر امور خارجه افغانستان تأکید کرد : ما می‌توانیم در سایه امنیت، در عرصه ترانزیتی با ایران و همسایگان خود مراودات بسیار خوبی داشته باشیم. آیت آرامش و امنیت در افغانستان و منطقه، قطعاً به نفع جهان نیز خواهد بود. متقی تاکید کرد: افغانستان امروز، بر خلاف گذشته که در کشمکش قدرت‌های جهانی و منطقه‌ای گرفتار بود، به سمت سیاستی متعادل، واقع‌گرایانه و مبتنی بر منافع ملی گام برمی‌دارد. تقویت امنیت داخلی، افزایش هماهنگی با همسایگان، و تبدیل‌شدن به مرکز ثبات و توسعه، اهداف کلان این مسیر هستند.
وی افزود :مسئولان سیاسی کشورمان تأکید دارند که تنها از مسیر همکاری، گفتگو و تقویت زیرساخت‌های امنیتی و اقتصادی می‌توان تهدیداتی نظیر تروریسم، قاچاق مواد مخدر و بی‌ثباتی را ریشه‌کن ساخت. وضعیت اقتصادی کشور نیز در مسیر بهبود قرار گرفته است. توسعه روابط تجاری با کشورهای آسیای میانه، آسیای جنوبی و سایر همسایگان، از اولویت‌های دولت فعلی محسوب می‌شود.
وزیر امور خارجه افغانستان با اشاره به وضعیت صادرات، افزایش تبادلات اقتصادی و جلب سرمایه‌گذاری، افزود: افغانستان می‌تواند به یک نقطه ثقل اقتصادی در منطقه تبدیل شود.
جمهوری اسلامی ایران میزبان بسیار خوبی برای مهاجران افغانستانی بوده است
متقی با اشاره به بحث مهاجران افغان در ایران گفت: تعامل دیپلماتیک با همسایگان در حوزه‌هایی چون منابع آبی، به‌ویژه در موضوع رودحقابه هیرمند، از اهمیت بسزایی برخوردار است. ما در کشور خود و در استان‌های همجوار با ایران مانند فراه و نیمروز و هلمند دچار خشکسالی هستیم و بنابراین نمی‌توانیم با رها سازی آب باعث هدر رفت آن شویم.
این مقام ارشد افغانستان با تأکید بر رفع مشکلات مرزی و بحث مهم حقابه هیرمند گفت: در خصوص مسائل مرزی و آبی، نیتی برای تقابل وجود ندارد و ما بر گفتگو، تفاهم و احترام به توافقات متعهد است. حتی در بالاترین سطوح دولت تأکید شده است که در صورت وجود چارچوب‌های حقوقی روشن، آمادگی برای امضای توافقات همکاری نیز وجود دارد.
در ادامه بهرامی از امیرخان متقی به صراحت پرسید آیا دولت شما بر مفاد قرارداد هیرمند پایبند است؟ که متقی بر پایبندی دولت مطبوع در زمینه قرارداد هیرمند تأکید کرد.