تعداد بازدید:4064 25 آبان 1396 - 18:18
نشست تخصصی اطلس نقشه های تاریخی دوره قاجار

نشست تخصصی اطلس نقشه های تاریخی دوره قاجار

۲۵ آبان ۱۳۹۶
مشاهده ۴۰۶۴

در ابتدای برنامه دکتر مرتضی دامن پاک جامی معاون امور پژوهشی مرکز آموزش و پژوهشهای بین المللی با مدیریت جلسه به ایراد سخنرانی پرداختند. نخست شهادت مرزبانان غیور را در روزهای گذشته برای دفاع از مرزهای کشور و همچنین واقعه زلزله غرب کشور و کشته شدن هموطنانمان را تسلیت گفتند و سپس ضمن خوش آمدگویی خدمت مهمانان به بیان سخنان خود پرداختند. ایشان در ابتدا، برگزاری نشست را به همکاران مرکز اسناد و تاریخ دیپلماسی و تمام سندشناسان و سندپژوهان و مراکز آرشیوی از جمله مجمع هماهنگی مرکز تاریخ پژوهی و بانک های اسنادی کشور( مهتاب) تبریک گفتند و از همکاری سایر مراکز اسنادی و علمی از برگزاری نشست به ویژه سازمان اسناد و کتابخانه ملی، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح تشکر نمودند. دکتر دامن پاک جامی در ادامه سخنان خود به اهمیت و جایگاه نقشه و شکل گیری اولین نقشه‌ها اشاره نمودند و بر اهمیت ویژه ای که این نقشه‌ها در منابع آرشیوی مرکز اسناد وزارت خارجه دارند تاکید نمودند. ایشان همچنین اظهار نمودند که منابع آرشیوی وزارت امور خارجه یکی از غنی ترین منابع اسنادی کشور و منحصر به فردترین منابع تاریخ روابط خارجی با قدمت 200 ساله است و به سیاست های دولت محترم در زمینه دسترسی آزاد به اطلاعات در چارچوب مصوبات قانونی و سیاست وزارت خارجه در گسترش ادبیات حوزه تاریخ روابط خارجی بر پایه اسناد با مخاطبان سخن گفتند.جناب دکتر دامن پاک بیان کردند مخزن نقشه‌های تاریخی یکی از مهمترین منابع آرشیوی وزارت خارجه می‌باشد که از اهمیت فوق العاده و منحصر به فردی در سطح ملی و منطقه ای و بین المللی برخوردار است و کیفیت نقشه‌ها را می‌توان در موارد زیر دانست: 1-بخش مهمی از نقشه‌ها مربوط به نقشه‌های مرزی کشورمان با همسایگان است که در مناسبات و تعاملات امروز با کشورهای همسایه مورد استفاده متخصصین و کارشناسان حقوقی کشور قرار دارد. 2-نقشه‌های تاریخی و نشان دادن خطوط اتصال سرزمینی ایران با حوزه تمدنی آن در حوزه‌های پیرامونی در مسیر شرقی-غربی و شمالی- جنوبی مشخص گردیده و موقعیت ژئواستراتژیک و ژئوفرهنگی کشورمان را در گذرگاه اصلی جاده ابریشم تاریخی به خوبی نشان می دهد. و چاپ اطلس نقشه‌های منتخب کلات نادری و سرخس از سوی مرکز اسناد وزارت خارجه گویای این نقاط اتصال با حوزه تمدنی مشترک ایران و آسیای مرکزی است.3-تعداد قابل توجه نقشه‌ها مربوط به حوزه جغرافیایی جنوب و جنوب غربی کشور که توسط مهندسین خبره در طی قرون گذشته تهیه شده اند مانند نام خلیج فارس که با اسامی و عناوین مختلف خودنمایی می‌کند که گویای هویتی اصیل و نامی یگانه برای این آبراه حیاتی در اسناد تاریخی است.4-اهمیت نقشه‌ها از جهت ترسیم و نشان دادن جغرافیای داخلی کشور اعم از زیربناهای مهم و حیاتی، تقسیمات استانی، منابع آبی، راه‌ها و خطوط مواصلاتی و حتی بناهای مهم از نظر نظامی، معماری و تاریخی برای انجام مطالعات علمی از وضعیت کشور است. دکتر دامن پاک به ثبت نقشه‌های منتخب تاریخی در کمیته ملی حافظه جهانی یونسکو و انتشار اطلس سه زبانه از نقشه‌های دوره قاجار با حمایت موسسه بین المللی مطالعات آسیای مرکزی(ایکاس) اشاره نمودند. ایشان در پایان سخنان خود به تقدیر و تشکر از تمامی افراد و موسساتی پرداختند که در آماده سازی و انتشار این مجموعه ارزشمند مشارکت و همکاری داشته اند. سپس در ادامه نشست جناب آقای غلامرضا سحاب راجع به روند جمع آوری، رونمایی و فهرست نویسی نقشه‌های تاریخی در ایران توسط عباس سحاب پدر کارتوگرافی نوین ایران و همچنین ادامه روند نقشه نگاری در ایران توسط خودشان پرداختند.. سخنران بعدی دکتر محمد باقر وثوقی استاد گروه تاریخ دانشگاه تهران بودند.ایشان به مواردی از جمله نقش ایرانیان در نقشه‌های اسلامی و ایجاد مکتب نقشه نگاری اسلامی اشاره کردند. سپس در ادامه بیان فرمودند که سلسله نقشه نگاران( جغرافی دانان) در ایران از حکومت ساسانیان تا دوره اسلامی‌بدون گسست ادامه داشته است . همچنین وی در ادامه از تغییر کارکرد نقشه‌ها در سنت قدمایی ( نشان دادن راه‌ها) و در سنت جدید برای ضرورت های سیاسی، امنیتی و هویتی پرداختند. در ادامه جلسه دکتر سمنانی که به نمایندگی از دکتر مهدی مدیری معاون وزیر دفاع و رئیس سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح در جلسه حضور یافته بودند به ایراد سخنرانی پرداختند. وی همچنین از ایجاد رشته جغرافیا و نقشه کشی در دارالفنون در دوره قاجار و تهیه نقشه‌های ممیزی قصبات در اواخر دوره قاجار و در انتها به پیشنیه شکل گیری سازمان جغرافیای نیروهای مسلح اشاره کرد. و سخنران پایانیاین نشست مهندس شیرازیان بود که با انتخاب برخی از نقشه‌های کم نظیر و ممتاز از اطلس نقشه‌های تاریخی دوره قاجار و با ایجاد یک طرح اینفوگرافیک از نقشه‌های منتخب به توضیحاتی در مورد اهمیت ، کارکرد و ساختار این نقشه‌ها در دوره زمانی یاد شده پرداخت. ایشان نه تنها از بعد کارکردی بلکه از حیث زیباشناختی به نقشه‌ها پرداختند که مورد استقبال قرار گرفت. یکی از پیام های این نشست اهمیت موضوع نقشه و ضرورت پژوهش های بنیادین در این خصوص بود و معاونت پژوهشی مرکز آموزش و پژوهشهای بین المللی وزارت امور خارجه سعی کرد گام مهمی‌بردارد اما این اقدام آغاز راه است و همکاری مؤسسات پژوهشی، دانشگاه‌ها و پژوهشگران محترم جهت اقدام اساسی در این خصوص مورد نیاز است.

متن دیدگاه
نظرات کاربران
تاکنون نظری ثبت نشده است