سخنرانی آقای دکتر حسین امیرعبداللهیان وزیر محترم امور خارجه در همایش ملی ایران و همسایگان

۱۸ بهمن ۱۴۰۰
مشاهده ۱۶۹۷

خدمت همکاران عزیز، همکاران خودم در وزارت امور خارجه، شخصیت­ های دانشگاهی، اندیشمندان و سروران معظمی‌که از حوزه نظامی هم در جمع حضور دارند، سلام عرض می­ کنم. خیلی خوشحال هستم که این فرصت فراهم شد تا امروز بسیاری از پیش­کسوتان عزیز را در حوزه سیاست خارجی، دیپلماسی و همچنین، حوزه ­های مطالعاتی و دانشگاهی در این محفل صمیمی زیارت کنم. تشکر ویژه از برادر عزیزمان جناب آقای دکتر رحیم صفوی می ­کنم که انصافا در همان روزهای اول شروع به کار دولت، ایشان این ابتکار را به ­خرج دادند و گفتند این سیاست همسایه­ محوری که دولت جدید جمهوری اسلامی ایران اعلام کرده است، باید نسبت به آن مفهوم ­سازی شود و بتوانیم آن را کاملا در همه ابعادش اول، در سطح داخلی تبیین کنیم و سپس، در سطح منطقه ­ای و جهانی نشست­ هایی را داشته باشیم که بتوانیم این سیاست را کاملا تثبیت بکنیم و در منطقه با نگاه به منافع جمعی که همه اهل منطقه از آن خواهند برد، نهادینه ­سازی کنیم. از جناب آقای دکتر شیخ­ الاسلامی و همه همکاران عزیز در وزارت امور خارجه هم که در کنار سایر بخش­ های دانشگاهی و غیردانشگاهی به برگزاری این نشست کمک کردند، صمیمانه تشکر می­کنم. همین­طور که داشتم مقالات برگزیده همایش ملی ایران و همسایگان را تورق می ­کردم، اولا تبریک می­گویم به آقای دکتر صفوی، همه تجربه 40 ساله ­شان را در این مرکز مهم آینده ­پژوهی جهان اسلام به­ کار رفتند؛ این ابتکار بسیار خوبی است که هم­زمان با برگزاری نشست، مقالات برگزیده آن منتشر شده است و موضوعات مختلفی نیز در این مقالات مورد بحث قرار گرفته است؛ از جایگاه ژئوپلیتیک اکو در تقویت مناسبات همسایه­ محور تا بحران ریزگردها، آسیب­ شناسی سیاست خارجی از منظر نظریه همسایگی و سایر موضوعات.

من اجازه می­خواهم که خیلی کوتاه ابتدا مبانی سیاست همسایه­ محوری را که مدنظر است، با یک نگاه مقطعی و گذرای آسیب ­شناسانه خدمتتان قرائت کنم و در پایان، خدمت شما توضیح بدهم که ما در پیگیری سیاست همسایه ­محور الان در کجا قرار داریم، در کجا ایستادیم و چه اقداماتی را در چند ماه گذشته، دولت سیزدهم توانسته در این مسیر انجام بدهد، دستاوردهایش چه بوده و کماکان مشکلاتی که داریم، چه می­ باشد. از جمله اقداماتی که ما در این حوزه به آن توجه کردیم، ربط دادن سیاست توجه به همسایگان به موضوع مذاکرات رفع تحریم­ ها در وین است؛ یعنی تا این سطح هم سعی کردیم پیش برویم که همسایگان احساس دوری نکنند؛ ضمن اینکه توضیح خواهم داد که همین پنج طرفی که در مذاکرات هستند، زیاد هم هستند و فراتر از کافی­ اند و ما حتما از این ایده استقبال نمی ­کنیم که اعضای جدیدی از منطقه به مذاکرات اضافه شوند اما حتما در رویکرد جدید، مشورت با همسایگان یکی از اولویت­ هایی است که ما حتی در موضوع مذاکرات وین هم دنبال می ­کنیم. همچنین، تبریک عرض می­ کنم ولادت بانوی نور و رحمت، حضرت فاطمه سلام علیها را هم به بانوان محترمی‌که در جمع ما حضور دارند و هم به همه عزیزان. ان­شاء­الله از برکات وجودشان همه ما بهره­مند بشویم. عذرخواهی هم می­ کنم که من صبح باید طبق فرموده و دستور جناب رحیم صفوی عزیز در جمع­تان حضور پیدا می­کردم؛ به دلیل آنکه ما در موضوع هسته­ ای داریم به نقطه ­ای نزدیک می­ شویم که باید یک تصمیم مهمی‌گرفته بشود، جلسه­ ای برگزار شد که من ناچار شدم از ایشان عذرخواهی کنم و از شما عزیزان هم من عذرخواهی می ­کنم که عرایض کوتاه بنده به این ساعت دیرهنگام موکول شد که امیدوارم قدری مفید واقع افتد.

برگزاری نخستین همایش ملی ایران و همسایگان در نگاه اول، این موضوع مهم را به یاد می ­آورد که تنظیم، تقویت و تعمیق روابط جمهوری اسلامی ایران با کشورهای همسایه اولویت اساسی در ابتکارات و سیاستگذاری ­های کشور است. گرچه می ­توان اشاره نمود که بنا به دلایل مختلف تاکنون، این اولویت مهم و ظرفیت عظیم به طور کامل مورد بهره ­برداری قرار نگرفته و ارزش افزوده تقویت مناسبات کشورمان با 15 کشور همسایه در تقویت منافع ملی و توسعه پایدار و همه ­جانبه منطقه ­ای کمتر دیده می ­شود. یکی از اولویت ­های اساسی مطرح شده از ابتدای شروع به کار دولت جدید، اولویت­ بخشی به همکاری و تعامل با همسایگان است. دولت سیزدهم با این اولویت در تعامل و گفتگو با همسایگان در تلاش است تا با حداکثرسازی ظرفیت­ های موجود، به فعلیت رساندن ظرفیت ­های معطل مانده و بهینه ­سازی روابط دوجانبه با کشورهای همسایه را تا تحقق این هدف مجدانه پیگیری کند. سیاست همسایه ­محور و یا اولویت­ بخشی به همکاری با همسایگان طبعا دارای مفاهیم عام جغرافیایی، حقوقی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی در مفهوم عام است و [در مفهوم] موسع حقوقی، همسایگی علاوه بر مولفه جغرافیا و مرز دارای گزینه ­های حقوقی ـ بین­المللی است؛ از جمله حسن همجواری، عدم مداخله در امور داخلی، عدم تعرض و احترام به تمامیت و یکپارچگی ارضی، عدم استفاده از زور در مناسبات، و احترام به استقلال و حاکمیت کشورها. جمهوری اسلامی ایران نیاز مبرمی‌به عملیاتی کردن مزیت­ های نسبی بالفعل خود در یک محیط پایدار منطقه­ ای دارد. محیط پایدار به معنای وجود ثبات سیاسی و امنیتی به شکلی است که بتوان هم در سطح راهبردی و هم در سطح تاکتیکی، برنامه ­ها و اولویت ­های اساسی کشور را محقق ساخت. اتفاق­ نظری وجود دارد که علیرغم وجود این ظرفیت بالقوه، محیط پیرامونی ایران به دلایل مختلف از جمله بی ­ثباتی سیاسی و برخی مداخلات خارجی کماکان ناپایدار است و این عامل باعث عدم توسعه ­یافتگی فزاینده یا طبیعی منطقه شده است. وابستگی سیاسی ـ امنیتی برخی کشورهای منطقه و زمینه نفوذپذیری در منطقه ابزاری برای مداخلات خارجی را فراهم کرده است. از این رو، بخش مهمی از راهبرد سیاست خارجی ایران در سطح منطقه­ ای اکنون معطوف به کمک به پایدار کردن این محیط ژئوپلیتیک، ژئواکونومیک و ژئوکالچر است. اتخاذ سیاست خارجی همسایه­ محور مستلزم اتخاذ راهبردها و سیاست ­های مشخصی است که ضمن درنظر گرفتن تحولات و تغییرات کلان در سطح نظام بین ­الملل، مزیت صرفا جغرافیایی ایران را به مزیت ژئوپلیتیکی تبدیل کرده و زمینه شکل ­گیری یک سیاست منسجم همسایه­ محور را فراهم ساخته است. واقعیت این است که تاکنون فرصت و ظرفیت برخورداری از همسایگان متعدد به راهبرد مشخص و عملیاتی جهت تشکیل اجتماع هویت ­بخش یا سازماندهی فرهنگی و سیاسی مشخصی مثل سیاست همسایه­ محور برای همه طرف ­ها و کنشگران تبدیل نشده است؛ این درحالی است که مولفه­ های تاریخی و جغرافیایی به اضافه قرابت ­های دینی و فرهنگی و اشتراکات تمدنی و زبانی با این تعداد کشور همسایه می­تواند یک فرصت بی ­نظیر برای نزدیکی ملت­ های منطقه براساس فرصت­ ها و چالش ­های مشترک به شمار آید. برگزاری همایش ملی ایران و همسایگان این انتظار را به همراه دارد که با استفاده از پیشنهادات و راهبردهای ارائه شده توسط محققان عزیز بتوانیم از ظرفیت بزرگ همسایگان منافع حداکثری را در جهت توسعه پایدار منطقه­ ای و برون ­رفت از برخی بحران­ های پیش روی کسب نماییم. همان­گونه که استحضار دارید، سیاست همسایه ­محور صرفا با یک طرح کلامی و گفتمانی بدست نمی­ آید زیرا دستاوردهای این سیاست نه به آروزهای مشترک با همسایگان تعیین می ­شود و نه صرفا یک ژست گفتمانی محض است. دولت سیزدهم به دنبال آن است که با تنظیم و مدیریت رویکرد متناسب با کشورهای همسایه انعطاف ­پذیری در تعاملات متنوع با همسایگان و ارائه تسهیلات متقابل در مبادلات تجاری و اقتصادی، بخشی از الزامات سیاست همسایه ­محور را محقق سازد. رابطه با همسایگان با محوریت دیپلماسی و ژئوپلیتیک، ابزاری برای تقویت ثبات، توسعه پایدار اقتصادی، افزایش رفاه، ارتقای امنیت و تامین منافع مشترک همه کشورهای منطقه است. از این رو، در این سیاست، جمهوری اسلامی ایران بایستی براساس اعتمادسازی و پذیرش تعهدات مشترک و متقابل در جهت همکاری با همه کشورهای همسایه اقدام نماید. این رویکرد جدی دولت فعلی جمهوری اسلامی ایران است؛ هرچند دولت ­های قبلی نیز این سیاست را هریک به سهم خود به ­پیش برده­ اند. عملیاتی شدن این سیاست علاوه بر منافع اقتصادی، در سرعت بخشیدن به پیشرفت کشور براساس مزیت نسبی در حوزه انرژی و نیروی انسانی ماهر و متخصص زمینه مناسبی را نیز برای حل چالش ­ها و مخاطرات مشترک از جمله مقابله با مواد مخدر، قاچاق انسان، مشکلات زیست ­محیطی، افراط­ گرایی و تروریسم فراهم می ­سازد. مهم­ترین چالش امروز جمهوری اسلامی ایران در پیگیری سیاست همسایه ­محور، یافتن راه ­هایی برای معنادار کردن منطقه ­گرایی بدون حضور امنیت­ زدای کشورهای فرامنطقه­ ای است. سیاست همسایگی امنیت­ پایه جمهوری اسلامی ایران در میان ­مدت و بلندمدت به شرط موفقیت در ارائه روشن سیاست خود می­ تواند این چالش را کمرنگ سازد. بر طبق این سیاست، هریک از کشورهای منطقه بنابه میزان امکانات و توانمندی­ ها می­ توانند نقشی مسئولانه در تامین امنیت منطقه برعهده گیرند. در این طرح، جمهوری اسلامی ایران و کشورهای همسایه اولویت ­های مشارکت امنیتی خود را در یک سازوکار مشترک تعیین می­ کنند. وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران در چارچوب سیاست خارجی متوازن، دیپلماسی پویا و تعامل هوشمند تلاش دارد تا با باز کردن باب گفتگو در قالب تعاملات سیاسی، امنیتی، اقتصادی، فرهنگی و تجاری خلأهای سیاست همکاری با همه همسایگان را از میان بردارد. طبعاً این ظرفیت ­ها با افزایش پویایی ­های دیپلماتیک کشور و با کمک یکایک شما اندیشمندان و سروران معظم می‌تواند محقق شود. در راستای سیاست منطقه ای و سیاست همسایه ­پایه توجه به سازمان‌های منطقه ای از جمله اکو، شانگهای، اوراسیا و تمرکز بر دیپلماسی­ های متنوع از جمله دیپلماسی انرژی به ویژه دیپلماسی آب در شرایط بحرانی کنونی، دیپلماسی علمی و دیپلماسی فناوری از جمله مباحث فراروی دولت در سیاست همسایه­ پایه و همسایه ­محور است. امروز، جمهوری اسلامی ایران مسیر مهم ترانزیت جهانی است. تمرکز دیپلماسی اقتصادی در مقطع کنونی در جمهوری اسلامی ایران از جمله رویکردهای فعال و پیش­روی می­ باشد که می­تواند ظرفیت های فراوانی را به همراه داشته باشد.

من یک­بار دیگر تشکر می­کنم از گزارش خوبی که رؤسای یکایک کمیته‌ها ارائه دادند، از ابتکاری که به خرج داده شد و خیلی کوتاه اجازه می خواهم عرض بکنم که در پیشگیری این سیاست و مبانی که بیان شد، اکنون ما در کجا ایستاده ­ایم؟ ما اولاً، در حوزه چالش ها همچنان با دو چالش در پیرامون خود مواجه هستیم: یک چالش، همسایه شرقی ما افغانستان است. کمتر از یک ماه پیش هیأتی از افغانستان به جمهوری اسلامی ایران سفر کردند: سرپرست وزارت خارجه هیأت حاکمه موقت افغانستان به همراه تعدادی از وزیران هیأت حاکمه موقت فعلی در افغانستان. ما مرز مشترک طولانی با افغانستان داریم؛ موضوعات متنوعی با افغانستان داریم. امروز که با هم صحبت می‌کنیم، از حدود چهار و نیم ماه پیش تاکنون روزانه بیش از پنج هزار زن، کودک و مرد افغان از مرزهای زمینی به دلیل شرایط سرما و به دلیل وضعیت ناپایداری که در افغانستان وجود دارد، به سمت مرزهای ما می آیند و در اردوگاه‌ها و در برخی از شهرها اقامت داده می‌شوند. امنیت مرز برای ما مهم است. مردم افغانستان برای ما مهم هستند. تشکیل دولت فراگیر با مشارکت همه اقوام در افغانستان برای ما مهم است. ما ضمن اینکه در حوزه ارسال انرژی مورد نیاز به افغانستان توجه و کمک می ­کنیم اما در عین حال از تشکیل دولت فراگیر در افغانستان کوتاه نیامدیم و به صراحت وقتی که آقای ملامتقی سرپرست وزارت خارجه افغانستان درخواست کرد که در سفر ایشان به تهران ما سفارت جمهوری اسلامی افغانستان را تحویل بدهیم به هیأت حاکمه موقت جدید؛ ما اعلام کردیم که دوستی ­ها و برادری­ هایمان به جای خود؛ تأکید ما بر ضرورت تشکیل دولت فراگیر با نگاه به ثبات در افغانستان و با نگاه به امنیت پایدار در افغانستان، موضوع بسیار مهمی است. لذا، زمانی که دولت فراگیر با استانداردهای شناخته شده و با مشارکت طالبان، پشتون‌ها و سایر اقوام در افغانستان شکل گرفت، آن وقت ما می‌توانیم راجع به شناسایی وضعیت جدید در افغانستان و واگذاری سفارت افغانستان در تهران به هیأت حاکمه رسمی‌که در افغانستان روی کار می آیند، تصمیم بگیریم و اقدام کنیم.

چالش دیگر ما در موضوع یمن است. این روزها اتفاقی بین یمن و یکی دیگر از همسایگانش در حال وقوع است. اولاً، آنچه که بین یمن و برخی از همسایگانش می‌گذرد و برخی از کشورهایی که در عملیات نظامی علیه یمن مشارکت دارند، یک موضوع یمنی است. ثانیاً، جمهوری اسلامی ایران در تمامی مراحل از ابتدای بحران یمن و جنگ علیه یمن به صراحت طرح سیاسی 4 ماده ای را ارائه داده و همواره از تحقق آن طرح و پیگیری آن حمایت کرده است. حتماً برای ما ملاحظه و مشاهده بیش از 6 سال جنگ و خونریزی در یمن قابل تحمل نیست و هیچ یک از کشورهای منطقه و وجدان‌های آگاه در جهان هم جنگ را روشی برای راه­حل در این بحران نمی ­دانند. ما گسترش دامنه جنگ را نگران کننده می­دانیم و از عربستان سعودی و امارات متحده عربی می خواهیم که با روش سیاسی و با رویکردی سازنده برای پایان دادن به محاصره انسانی در یمن، برای پایان دادن به جنگ و پذیرش آتش بس در یمن و برای ورود به گفتگوهای یمنی ـ یمنی اقدام کنند. ادامه این وضعیت به نفع منطقه نیست و به نفع هیچ­یک از کشورهای درگیر در این بحران نبوده و نخواهد بود. ما در حوزه سیاست همسایه­ محور از تداوم گفتگوها با عربستان سعودی استقبال می ­کنیم. ما راه را برای عربستان سعودی بازگذاشته­ ایم. هر زمان، عربستان سعودی تصمیم بگیرد روابط دیپلماتیک خود را با جمهوری اسلامی ایران به حالت طبیعی برگرداند، ما از بازگشایی سفارتخانه‌ها و از بازگشت روابط به حالت طبیعی و حتی از توسعه روابط با عربستان سعودی استقبال می‌کنیم. ما خرسندیم که سه دیپلمات ما از چند روز پیش در جده مستقر شدند و فعالیت های خود را نزد سازمان همکاری اسلامی OIC را از سرگرفتند. اینکه چه زمانی سفارتخانه‌های دو کشور باز بشوند، اکنون این عربستان سعودی است که باید تصمیم بگیرد و نسبت به این موضوع به جمع­بندی لازم برسد. ما هم از دور جدید گفتگوها استقبال می‌کنیم، هم مایلیم به این نکته اشاره کنیم که گفتگوهای طولانی لازمه بازگشت روابط به حالت عادی به تنهایی نیست بلکه اتخاذ تصمیم سیاسی، امروز یک ضرورت است. ما در جمهوری اسلامی ایران به ­ویژه در دولت جدید با رویکرد به همسایگان این تصمیم را اتخاذ کرده­ایم که عربستان سعودی هر زمان به جمع بندی رسید، می­تواند نسبت به بازگشت به روابط به حالت طبیعی با جمهوری اسلامی ایران اقدام لازم را به عمل آورد.

در حوزه همسایگان شمالی، اخیراً شما شاهد سفر جناب آقای دکتر رئیسی به کشور روسیه بودید. ما در اینجا یک توافق مهم و راهبردی با همسایه شمالی خود داشتیم و آن این است که یک توافق همکاری‌های جامع بلندمدت میان دو کشور در آینده نزدیک به امضاء خواهد رسید. رؤسای جمهور در اصل این موضوع و محورها و سازوکار و ساختار این توافقی که قرار است میان دو کشور به عنوان نقشه راه خودش را نشان بدهد، توافق کردند. در سایر موضوعات مورد علاقه ما بر مبنای منافع مشترک، بدون هیچ محدودیتی با نگاه به ضرورت توسعه همکاری‌ها با همسایگان از جمله همسایه شمالی ­مان روسیه اقدام کردیم. البته، این روزها در فضای مجازی به دلیل تحرکاتی که وجود دارد، حاشیه ­هایی سعی می‌کنند برای این سفر ساخته بشود. من مایلم به دلیل اینکه گاهی اوقات حاشیه‌ها بر متن در کشور ما غلبه می­کند، در جمع شما دیپلمات ها، اندیشمندان و فرهیختگان عزیز توضیح بدهم که دستاوردهای این سفر، دستاوردهای کاملا در راستای منافع ملی کشور است. بارها ما سعی کردیم توضیح بدهیم هیچ اقدامی‌که خدشه­ ای به تصمیم سیاسی و شعار پایدار جمهوری اسلامی ایران مبنی بر استقلال سیاسی کشور و نه شرقی و نه غربی وارد بکند، اتفاق نیفتاده؛ نه در رویکرد ما به چین و نه در رویکرد ما به روسیه. و به صراحت اعلام می­ کنیم که در حوزه روابط خارجی، ما هم با شرق کار می­ کنیم و هم با غرب اما در حوزه استقلال، سیاست نه شرقی نه غربی با قدرت در جای خودش و به درستی قرار دارد. در حاشیه‌های سفر آقای دکتر رئیسی بیان می­کنند که نحوه چیدمان میز، نحوه استقبال از رئیس جمهور متفاوت از رؤسای جمهور دیگر بود. ما چند روز قبل از اینکه سفر را به روسیه انجام بدهیم، به ما اعلام کردند که شرایط کرونایی در روسیه به شدت وخیم است. روزی که ما آنجا بودیم، حدود 700 نفر آمار رسمی فوتی ­های مبتلا شده به کرونا در روسیه بود و 34 هزار و خورده ای آمار مبتلایانی که تست پی سی آر از آنها انجام شده بود. ما توافق کردیم که بدلیل این محدودیت­ ها و شرایط کرونایی، در نشستن و چیدمان پروتکل ­ها کاملاً رعایت بشود و فاصله لازم حذف نشود. برای ما هم بسیار مهم است که رئیس جمهور محترم کشورمان در سفر خارجی که دارند، آن هم در مرحله ­ای خطیر به کشوری که تا این حد درگیر کرونا است، همه پروتکل ­ها به دقت رعایت بشود. آقای پوتین ـ در جمع شما مایلم بگم ـ برای اینکه آقای رئیسی را استقبال بکنند، از چند دقیقه قبل در کرملین در اتاق استقبال از ایشان قدم می­زد و منتظر بود و وقتی آقای رئیسی وارد شدند، به شتاب ایشان آمدند به سمت آقای رئیس جمهور. ما از قبل اعلام کرده بودیم؛ به ما گفته بودند از 2 ساعت تا 5 ساعت؛ آقای پوتین گفتند من آماده گفتگوام، هر مقدار که فضای گفتگو اجازه بدهد. ما از قبل گفته بودیم که به دلیل طولانی شدن مذاکرات، هیأت ایرانی و شخص آقای رئیس جمهور در اذان مغرب بایستی نمازشان را اداء بکنند. ساعت 5 و 12 دقیقه که آنجا اذان مغرب بود، آقای پوتین به آقای دکتر رئیسی اشاره می ­کنند من اطلاع دارم که وقت نماز شما است و منتظر شما می مانیم. حدود 9 تا 10 دقیقه آقای پوتین در همان اتاق می نشینند، منتظر می مانند تا در اتاق مجاور آقای رئیسی نماز را بخوانند و برگردند بیایند. در فرودگاه هم استقبالی که از آقای دکتر رئیسی انجام شد، استقبال رسمی در فرودگاه انجام شد. تمام آداب و پروتکل ها رعایت شد. صرفنظر از همه محدودیت ­های کرونایی که بود، سخنرانی ­شان در دوما، سایر برنامه ­ها و ملاقات ­هایی داشتند و از همه مهم­تر، طرح همه موضوعاتی که در راستای منافع ملی ما است و برای ما مهم است. در مناسبات با روسیه، در سطح ملاقات روسای جمهور دو کشور انجام شد و روز بعد هم هر دو رئیس جمهور به وزرای خارجه مطالب را منتقل کرده بودند و برای عملیاتی کردن آن توافقات در سطح وزرای خارجه هم گفتگوی مفصلی انجام شد و روی نقشه راه و کلیات آن توافق شد و موضوعات دیگری که بایست پیگیری شود. لذا، وقتی از سیاست همسایگی صحبت می­کنیم، همه ابعاد مدنظر ما است.

من به عنوان آخرین کلامم عرض بکنم؛ نگاه به حوزه همسایگان جنوبی، حوزه خلیج فارس در کنار سایر همسایگان مورد توجه جمهوری اسلامی ایران است. ما در آینده نزدیک، سفر رئیس جمهور محترم را تلاش می‌کنیم، برای یکی دیگر از کشورهای همسایه یا یکی دو کشور همسایه در حوزه غربی و یا جنوبی جمهوری اسلامی ایران تنظیم بکنیم. روابط ما با ترکیه، یک روابط ممتاز و مبتنی بر دوستی است. براساس توافقی که به عمل آمده، ما در آینده نه چندان دور سفر آقای اردوغان را به تهران خواهیم داشت. رؤسای جمهور دو کشور تماس ­های تلفنی متواتری را با یکدیگر دارند. آخرین تماس ­شان روز شنبه هفته جاری انجام شد اما مایلم اشاره­ ای هم داشته باشم به مذاکرات هسته­ ای ما در وین و رویکردی که نسبت به همسایگان داریم. ما در تمام مراحل مذاکرات تلاش کردیم یا در سطح سفرای کشورهای همسایه در تهران و یا با سفر دستیاران سیاسی در وزارت امور خارجه، معاونین و یا سفر بنده به کشورهای همسایه آنها را در جریان آنچه که میان ما و 5 کشور می­گذرد، قرار بدهیم. مذاکرات ما به نقطه ای دارد نزدیک می ­شود که مذاکرات فنی ما در آینده نه چندان دور به حد اشباع می ­رساند و ما بایستی تصمیم سیاسی بگیریم. تا اینجای کار، سه کشور اروپایی رفتارشان در مجموع در مذاکرات این گونه بوده که وقتی از تحریم صحبت می­شود، تحریم را حواله به آمریکا می دهند؛ می‌گویند که در این موضوع آمریکا non-paper های شما، اتحادیه اروپا باید به عنوان واسطه اقدام کند. در موضوع هسته­ ای وقتی که صحبت می‌شود، اروپایی ­ها می­ گویند که این دقیقاً حوزه نگرانی ما است و ما روی همه جزئیات هسته ­ای آماده­ ایم گفتگو بکنیم. انتقاد ما از 3 کشور اروپایی عضو برجام این است که هیچ ابتکار جدید، سازنده و روبه­ جلویی را در مذاکرات ارائه نداده ­اند. البته، تلاش کرده­اند که در مذاکرات هفته‌های اخیر ما منطقی و با رفتار سازنده ورود پیدا کنند، حتی امروز دیگر فرانسه نقش پلیس بد را در مذاکرات ایفاء نمی‌کند. چین و روسیه تلاش دارند در هم مذاکرات 1+4 نقش سازنده و مثبت را ایفاء بکنند و هم اینکه گاهی اوقات در نقل و انتقال پیام هایی که آمریکایی‌ها دارند برای موضوع مذاکرات؛ چینی‌ها و روس ها هم فعالیت خاص خودشان را دارند. برخی از کشورهای همسایه ما هم در این موضوع با نگاه به تسریع در رسیدن به توافق سعی می­کنند حامل پیام هایی از طرف آمریکایی به جمهوری اسلامی ایران باشند. طرف آمریکایی هم تاکنون به صورت non-paper پیشنهادات خودش را در موضوعات فنی به جمهوری اسلامی ایران ارائه داده. ما امروز در نقطه ­ای قرار داریم که باید نتیجه کار کمیته­ های سه­ گانه را در یک تعامل سیاسی با همه طرف ها مورد توجه قرار بدهیم و تصمیم بگیریم که چه چیزی در مقابل چه چیزی اتفاق خواهد افتاد. در عین حال، طرف آمریکایی از طرق مختلف پیام­هایی را به ما ارسال می­کند که خواهان سطحی از مذاکره مستقیم با جمهوری اسلامی ایران است. ما مذاکرات­مان با 1+4 است به طور مستقیم. مذاکرات غیرمستقیم ­مان تا این لحظه که صحبت می­ کنیم، با آمریکا از طریق non-paper با واسطه مورا و یکی دو کشور دیگر عضو مذاکرات برجامی ما در وین است. گفتگوهایی که بعضاً در بعضی از کانال ­های مجازی منتشر می­شود مبنی بر اینکه ایرانی­ ها در حال مذاکره مستقیم با آمریکایی ­ها هستند، به هیچ وجه صحت ندارد اما در عین حال، اگر در روند مذاکرات به مرحله ای برسیم که رسیدن به یک توافق خوب با تضمین بالا لازمه اش این باشد که سطحی از گفتگو را با آمریکایی‌ها داشته باشیم، این را هم در برنامه کاری که در مذاکرات برای رفع تحریم ها خواهیم داشت، نادیده نخواهیم گرفت. همسایگان­مان را نیز سعی می ­کنیم به طور مستمر در جریان تحول قرار بدهیم. متحدین خودمان در منطقه را هم در جریان تحولات قرار می­دهیم و طبعاً هم از مشورت ­های همسایگان و هم متحدان ­مان در منطقه و دوستان­ مان در جهان بهره­مند می‌شویم.

من یکبار دیگر تشکر می‌کنم از زحمت بزرگی که همه شما عزیزان در این موضوع مهم متحمل شدید و تشکر مجدد از برادر عزیزمان جناب آقای دکتر رحیم صفوی که واقعاً داوطلبانه و صادقانه و با تمام تجارب خودشان تیم­شان را پای این کار آوردند و امروز، این اتفاق خوب در مرکز مطالعات سیاسی و بین­ المللی رخ داد و از جناب آقای دکتر شیخ الاسلامی عزیزم تشکر می ­کنم. از صبر و حوصله شما هم تشکر می‌کنم. با ذکر صلوات بر محمد و آل محمد.

متن دیدگاه
نظرات کاربران
تاکنون نظری ثبت نشده است